آغاز فعالیت های مذهبی _سیاسی مراجع تقلید: 

در تمام دوره تاریخ مذهبی ایران ، جامعه مذهبی ایران ، تابعی از مرجعیت دینی به شمار می آمد.ابتدا مرجعیت عمومی در نجف و سامرا بود وتلاش شد تا به قم یا مشهد منتقل شود.ورود حاج شیخ عبدالکریم حائری به قم درنوروز 1301 ش ، نقطه شروعی برای این کار بود. این انتقال ، در روحانیت جدید ایران،انقلاب جدیدی را پدید آورد.در این زمان ، مرجعیت اعلای شیعه در نجف مستقر بود ومصداق آن سیدابوالحسن اصفهانی بودند.

پس از شهریور 20تا 1324بخاطر جنگ ، رفتن به عراق کمی دشوار شد وبحث تشکیلات منظم روحانی {در ایران} مطرح شد.

از سال 24 ارتباط جدی تری میان ایران ومرجعیت برقرارشد.دراین زمان ،اقدام جدی سید ابوالحسن برای ورود دروس دینی دربرنامه مدارس دولتی وهمچنین بحث ناظر شرعیات حرکتهای مهم ایشان بود.

آیت الله حاج آقا حسین قمی مرجع پس از آیت الله اصفهانی بودند که 95 روز بعد از ایشان در 20 بهمن 1325 فوت کردند.حاج آقا حسین که به مسئله حجاب ،حساسیت زیادی داشتند در سال 1322 سفری به ایران داشتند که مورد استقبال زیاد واقع شد و در تلگرافی از دولت خواستند تا اجبار کشف حجاب برداشته شود و آیت الله بروجردی هم در تلگرافی از درخواست ایشان حمایت کردند و بخاطرنفوذ آیت الله بروجردی در عشایر بروجرد،دولت به درخواست قمی ،ترتیب اثر داد.

یکی دیگر از مبارزان ،آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی بودند که از سال 1320 فعالیتشان را آغاز کردند.

این مبارزات از سوی علمای شهرستان ها ادامه داشت و خواستار لغو قانون کشف حجاب می شدند. یادداشتی از امام خمینی (ره) در 1323 نگاشته شده و مردم را دعوت به مبارزه با بدعتها کرده اند.

زمانی که فعالیت مجدد روحانیون آغاز شد ، روشنفکران مخالف ، بنای برفحاشی و تندروی گذاشتند.

این تحولات تا زمان فوت سید ابوالحسن ادامه داشت و حالا با این اوضاع ، نیاز به مرجعی بودکه در مسائل اجتماعی اسلام هم بتواند خوب عمل کند و بعد از فوت حاج آقا حسین ، کم کم بحث مرجعیت آیت الله بروجردی آن هم در ایران مطرح شد.