گویند نخستین کس که به دیدار امام حسن آمد و بر آنچه پیش آمده بود اعتراض کرد و حضرت را به بازگشت به جنگ فراخواند حجر بن عدى بود که گفت" اى پسر رسول خدا دوست داشتم پیش از آنکه این اتفاق را ببینم مرده بودم، شما ما را از عدل و دادگرى به جور در آوردى و ما حقى را که در آن بودیم رها کردیم و به باطل در آمدیم که همواره از آن مى‏گریختیم و خود را خوار و زبون ساختیم و پستى را که شایسته ما نیست پذیرفتیم".

سخن حجر بر امام حسن (ع) دشوار آمد و باو فرمود" من دیدم میل و رغبت بیشتر مردم بر صلح است و جنگ را خوش نمى‏دارند و دوست نمى‏دارم آنان را به کارى که ناخوش دارند مجبور کنم و براى این صلح کردم که شیعیان مخصوص ما از کشته شدن محفوظ بمانند و مصلحت دیدم این جنگ‏ها را به هنگام دیگرى موکول کنم و خداوند متعال را هر روز شانى است".

گوید، حجر از حضور امام حسن بیرون آمد و با عبیدة بن عمرو نزد امام حسین رفتند و گفتند" اى ابا عبد الله، خوارى را در برابر عزت خریدید و چیز

اندک را پذیرفتید و چیز فراوان را رها کردید، فقط امروز پیشنهاد ما را بپذیر و سپس تمام روزگار با ما مخالفت کن، حسن (ع) و عقیده‏اش را درباره صلح رها کن، شیعیان خود را از مردم کوفه و دیگر نواحى جمع کن و من و این دوستم را به سرپرستى مقدمه لشکر بگمار تا بدون اینکه پسر هند متوجه باشد ناگاه او را با شمشیرها فروکوبیم" امام حسین فرمود" ما بیعت کرده و پیمان بسته‏ایم و راهى براى شکستن بیعت ما نیست".

از على بن محمد بن بشیر همدانى روایت شده که مى‏گفته است من و سفیان بن لیلى به مدینه رفتیم و آنجا بر امام حسن (ع) وارد شدیم، مسیب بن نجبة و عبد الله بن وداک تمیمى و سراج بن مالک خثعمى هم آنجا بودند، من گفتم سلام بر تو باد اى خوارکننده مؤمنان، فرمود سلام بر تو باد بنشین من خوارکننده مؤمنان نیستم بلکه عزیزکننده ایشانم، من از صلح خود با معاویه نیتى جز دور کردن کشتار از شما نداشتم که دیدم یاران من براى جنگ و پیکار سستى نشان مى‏دهند و به خدا سوگند اگر با کوهها و درخت‏ها هم به جنگ او مى‏رفتیم باز چاره‏یى از واگذارى این کار به او نبود.

گوید از پیش او بیرون آمدیم و نزد امام حسین رفتیم و پاسخى را که امام حسن داده بود باو گفتیم فرمود ابو محمد راست و درست مى‏فرماید تا هنگامى که معاویه زنده است باید هر یک از شما خانه‏نشینى را انتخاب کنید.

اخبار الطوال/ ترجمه، ص: 267